জিমচাঁয়া মচিয় বিহয়ে চুতুগাচ্চা
য়াপেঁ
অহম গঁৰ' য়াঁ, ইগাবা ইবাঁলাজু আৰ্কে গউৰব' জেগা, দেইকে মচিলাজুনা জুঙ্না দুমা জেগাৱা বাৰত' দুগে-দাগ অঙ্হহ' দুইঁ। লহৰে দুগঁই মচি দেউৰি জাতিয়া দুমেই, জিবাই চ্চুনা বউৰিয় মুঁচ্চঙ্নে নিজিঁমাঁঁই।
দেউৰি মচিলাজুৱা অহম' তিনিচুকিয়া, দিবৰুগৰ্, হিব'হাগৰ, জুৰহাত, লকিমপুৰ, হুনিতপুৰ আৰকে মাজুলি জিলাহ দুমেই। অৰুনাচল পৰদেচ' বউ লুহিত (মহাদেহপুৰ) জিলা আৰ্কে চাঙ্লাঙ্ (চুমপই জেগাহ) জিলাহ দুমেই। দেউৰি আতিগুলাজুনা বিহেহ্চ্চা বৰমপুত্ৰ নইয় আতাঁহ নিমাই। বচ'ৰি চাবা লা নইয় বাৰিকাহ আতাঁহ দুমা য়া লাজুৱা হাঁৰ্ নিমাই আৰকে বা হাঁৰ লাজুৰে উগাঁ মুমাঁহ অম্চ্চাৰি চ্চিতি তিৰেই। বিহেহচ্চা লাই মচিলাজুৱা মি, গেহু, গিয়, মিচ্চিমা , দিবি আৰকে চ্চঁ য় উগাঁ মুই।
মচিলাজু:-
গুজা চ্চামুহ দেউৰিলাজুৱা অহম' চুতিয়া লাজুয় পুজাৰি হনুম্দে। বাকিঙ্নিনা বউ দেইয়া চুতিয়া লাজুচ্চঙ্ একুহৰে, দৰ্ম' আৰকে হমাজ' কাম্ লাজুহকে জুগ্ জাম্।
দেউৰি লাজুৱা দুগঁচেইৰে গুজা হাহন্ নয়াঁ জাতি হনুম্দে। দেউৰি জাতিয়া গুজা চামুহ গুত্চ্চি বাগহ বাগ্ চাৰ'ম্দে, দিবঙিয়া, তেঙাপনিয়া, বৰ্গিয়া আৰকে পাত'ৰ্গিয়া। পাত'ৰ্গঁয়া লাজুৱা দেইয়া চ্চঙ্না জা, মচিলাজু ইচ্চাবা মতেৱা বউ অহম' বেলেক্ জাতিলাজুচ্চঙ্ জুগ্ চাবেম্।
য়া:-
অহম গঁৰ য়াঁ, ইগাবা ইবাঁলাজু আৰ্কে গউৰব জেগা, দেইকে মচিলাজুনা জুঙ্না দুমা জেগাৱা বাৰত দুগে-দাগ অঙ্হহ। লহৰে দুগঁই মচি দেউৰি জাতিয়া দুমেই, জিবাই চ্চুনা বউৰিয় মুঁচ্চঙ্নে নিজিঁমাঁঁই।
দেউৰি মচিলাজুৱা অহম তিনিচুকিয়া, দিবৰুগৰ্, হিবহাগৰ, জুৰহাত, লকিমপুৰ, হুনিতপুৰ আৰকে মাজুলি জিলাহ দুমেই। অৰুনাচল পৰদেচ বউ লুহিত (মহাদেহপুৰ) জিলা আৰকে চাঙ্লাঙ্ (চুমপই জেগাহ) জিলাহ দুমেই। দেউৰি আতিগুলাজুনা বিহেহ্চ্চা বৰমপুত্ৰ নইয় আতাঁহ নিমাই। বচৰি চাবা লা নইয় বাৰিকাহ আতাঁহ দুমা য়া লাজুৱা হাঁৰ্ নিমাই আৰকে বা হাঁৰ লাজুৰে উগাঁ মুমাঁহ অম্চ্চাৰি চ্চিতি তিৰেই। বিহেহচ্চা লাই মচিলাজুৱা মি, গেহু, গিয়, মিচ্চিমা , দিবি আৰকে চ্চঁ য় উগাঁ মুই।
মচিলাজু
গুজা চ্চামুহ দেউৰিলাজুৱা অহম চুতিয়া লাজুয় পুজাৰি হনুমদে। বাকিঙ্নিনা বউ দেইয়া চুতিয়া লাজুচ্চঙ্ একুহৰে দৰম আৰকে হমাজ কাম লাজুহকে জুগ্ জাম্।
দেউৰি জাতিয়া গুজা চামুহ গুতচ্চি বাগহ বাগ্ চাৰমদে। দেউৰি লাজুৱা দুগঁচেইৰে গুজা হাহন নয়াঁ জাতি হনুম্দে। বা জাতিয়া গুজা চামুহ গুত্চ্চি বাগহ বাগ চাৰমদে দিবঙিয়া, তেঙাপনিয়া, বৰগিয়া আৰকে পাতৰগিয়া। পাতৰগঁয়া লাজুৱা দেইয়া চ্চঙ্না জা, মচিলাজু ইচ্চাবা মতেৱা বউ অহম
The group was once divided into four territorial groups Dibongya, Tengaponya, Borgeenya and Patorganya. The Patorganya are no longer exists, as it was reported by the people that they join with the other groups in Assam hence lost their identity as Deori. The Dibongya speaks the Deori language and followes Deori customs more strictly, which has made them more representitive of the cultural core of the Deori community. According to 2001 census the total revenue villages of Deori in Assam are 133 and their whole total population was around 200,000.
Religion and Belief:-The Deori tribe follows indigenous faith. They worship their ancestors, Kundigira-Kundigirasi (shiva-parvati), Boliya Baba (pisadema) and Tameshwari (pisasi). They also worship other Hindu deities. Deoris are very religious people. Since antiquity, Deori people worshiped God by singing hymns and holy songs. The priests play an important role in their every religious activities. Any religios festivals, social festivals and social functions, such as BISU-PATIBA (Two main festivals of Deori), BIYA-LAGABA (marriage), MIDIMUMA (worship) etc., can never organise or celebrate without presence of the recognised priests. The priests of Deori tribe are categorise into four categories. They are Bo-deri, Ho-deri, Bor-Bharali and Horu-Bharali. They are prime-persons in sacrificing their God in their temples. As mentioned in the History, they used to serve as priest in the Chutiya and Ahom kingdom and hence got the name "Deori"
Language Family:- Tibeto-Burma languages, Sino-Tibetan languages. Deori is a Sino-Tibetan language spoken by the Deori people of Assam and Arunachal Pradesh. Only one clan of the Deori tribe, the Didongya has retained the language, the others having shifted to Assamese, but among the Dibongya it is vigorous. It is related to the Bodo-Garo languages. The Deori and their language are frequently called Jimochaya. The Deoris are traditionally being priests of the Chutiya and Ahom Kingdoms.
Regions: Assam, Arunachal Pradesh (Deori is spoken in Lohit district, Arunachal Pradesh, and in Lakhimpur, Dhemaji, Tinsukia, Jorhat & Majuli district of Assam).
Native speakers: 70,000 (2011 census).